تجهیزات کنترل و اندازه گیری دما

کنترل و اندازه گیری دما فاکتوری با اهمیت است که نه فقط به منازل بلکه به انواع محیط‌ های مختلف مربوط بوده و میبایست مورد توجه قرار گیرد. مثلا کنترل و اندازه گیری دما میتواند مرتبط با کنترل دمای مایعات و جامدات خاصی در فرایند تولیدات یک کارخانه باشد که اگر کنترل لازم در قبال دمای اینگونه موارد مورد توجه نباشد، میتواند سطح تولید را از نتیجه لازم دور کرده و باعث بروز آسیب بر پیکره تولید شود. برای اینکه با تجهیزات کنترل و اندازه گیری دما از سری لوازم کنترل و ایمنی در ساختمان بیشتر آشنا شوید میتوانید ما را در ادامه همراهی کنید.

انواع تجهیزات کنترل و اندازه گیری دما

ابزاری که به جهت کنترل و اندازه گیری دما مورد استفاده قرار میگیرند دارای انواع مختلفی هستند که شامل موارد زیر است :

• ترمومتر
• ترموستات
• سنسور دما و رطوبت
• ترانسیمتر دما

ترمومتر

ترمومتر یا همان دماسنج به عنوان وسیله اندازه گیری حرارت و دما شناخته میشود که با توجه به محل مورد استفاده آن به انواع مختلفی تقسیم میگردد.

ترمومتر شیشه‌ای

این مدل از دماسنج‌ها که خود به دو نوع ترمومتر جیوه‌ای و الکلی تقسیم میشوند، از ساده‌ترین انواع دماسنج‌ها به حساب می آیند که از یک مخزن مایع و یک لوله معین تشکیل شده‌اند. مایع موجود در اثر انبساط از لوله موئین بالا رفته و در نهایت با ماندگاری ثابت در یک قسمت دمای موجود را نشان میدهد.

ترمومترهای جیوه‌ای به آن دسته از دماسنج‌های شیشه‌ای گفته میشود که درون مخزن آنها از جیوه به عنوان مایع استفاده شده باشد. این ترمومترها دارای بازه اندازه گیری محدودی بوده و همچنین خروجی آنها نمیتواند در سیستم‌های کنترلی استفاده شود. به همین علت استفاده از این دماسنج‌ها در صنعت خاصی رایج نیست. با این حال از این نوع دماسنج‌ برای اندازه گیری دمای بالای 35 درجه استفاده میگردد، زیرا کف اندازه گیری دمای آن همینقدر است.

و اما در نقطه مقابل از ترمومترهای الکلی برای اندازه گیری دمای پایین‌تر استفاده میگردد، چرا که برعکس جیوه در دمای خیلی سرد منجمد نمیشود. در دماسنج الکلی، الکل را جایگزین جیوه میکنند.

ترمومتر گازی

ترمومتر گازی شامل حبابی از جنس شیشه، کوارتز، پلاتین و دیگر موارد موجود در ساختار آن میباشد که این حباب بوسیله یک لوله موئین به یک دماسنج و یا ترمومتر جیوه‌ای متصل است. نحوه اندازه گیری دما در ترمومتر گازی با تغییر حباب و یا فشار موجود انجام میگیرد.

ترمومتر مادون قرمز

این دماسنج شامل وسیله‌ای برقی میشود که به کمک آن بدون وجود هیچ گونه تماسی قادر به اندازه گیری دما خواهید بود. میزان دمای قابل اندازه گیری توسط آن شامل بازه گسترده‌ای است که کار اندازه گیری دما را بسیار راحت‌ میکند.

دماسنج کوارتزی

این دستگاه اندازه گیری دما نوع جدیدی از دماسنج‌های اندازه گیری بوده که بر مبنای حساسیت فرکانس به اندازه گیری دما میپردازد. گستره دمایی این دستگاه تقریبا از 40- تا 230+ درجه سانتی گراد را پوشش میدهد.

علاوه بر موارد ذکر شده انواع دیگری هم به عنوان ترمومتر و یا همان دماسنج قابل شناسایی هستند که شامل دماسنج فیبر نوری، دماسنج پزشکی، دمانگارها و… میباشند.

سنسور دما و رطوبت

یکی دیگر از لوازم و تجهیزات مورد استفاده برای کنترل و اندازه گیری دما، سنسور دما و رطوبت می باشد که در بخش های صنعتی و غیر صنعتی کاربرد دارد.

ترموستات

ترموستات وسیله‌ای الکتریکی جهت کنترل دمای فضای داخلی است که معمولا به دستگاه‌های تهویه و گرمایشی متصل میباشد. این وسیله کمک میکند تا هنگامی که دمایی را برای فضای داخلی تنظیم نمودید، آن دما را برای فضای داخل حفظ کند؛ مثلا اگر تغییری در دمای داخلی رخ داد و با چند درجه افت دما مواجه شد، بوسیله ترموستات مدار برقی دستگاه قطع و یا وصل شده تا دمای محیط به درجه ایده آل خود بازگردد.

ترموستات‌ها میتوانند برای موارد مختلفی مورد استفاده قرار گیرند که شامل موارد زیر است :

ترموستات برای ساختمان : ترموستات میتواند در ساختمان مورد استفاده باشد؛ مثلا میتواند در بخش مرکزی تاسیسات ساختمان برای کنترل شوفاژها و دیگر موارد تنظیم گردد. فرقی نمیکند ساختمان مسکونی باشد و یا اداری.

ترموستات برای لوازم منزل : به حتم خیلی از شما شاهد قطع جریان سماور‌های برقی بوده‌اید که چنین فرایندی بواسطه ترموستات داخل دستگاه صورت میگیرد. علاوه بر سماور از ترموستات در سرخ کننده‌ها، ظرفشویی، لباس شویی و… استفاده میکنند.

ترموستات صنعتی : زمانی که از ترموستات در گلخانه‌ها، گرم خانه‌ها، كوره، ديگ‌های بخار، موتورخانه‌ها و دیگر موارد این چنینی استفاده کنند؛ ترموستات را میتوان از نوع صنعتی قلمداد کرد.

علاوه بر موارد فوق ترموستات‌ها را میتوان بنا به دلایل دیگری هم از یکدیگر جدا کرد :

• از نظر دمایی : به انواع حرارتی و برودتی به زیر و بالای صفر تقسیم میگردند.
• از نظر سنسور : به انواع  بیمتالی، فانوسه‌ای، رئوستا و دیافراگمی تقسیم میگردند.
• از نظر نوع عملکرد : به انواع قطع و وصل و تدریجی محور تقسیم میشوند.
• از نظر فصلی : به سه دسته تابستانی، زمستانی، پاییزه و بهاره یافت میشوند.
• از نظر مراحل کار : به حالت‌های یک مرحله‌ای، دو مرحله‌ای و پله‌ای تقسیم میشوند.

همانطور که گفته شد موارد ذکر شده بالا از فاکتورهای تفاوت ترموستات‌ها از یکدیگر به شمار میروند.

ترانسمیتر دما

ترانسمیتر دما به تجهیزاتی گفته میشود که تشکیل شده از ترانسمیتر و سنسور دما میباشد. ترانسمیتر دما، دما را اندازه گیری کرده و آن را به سیگنال 4-20 mA متناسب با دمای اندازه گیری شده تبدیل میکند.

ترانسمیتر دما هد مونت

در این نوع از ترانسمیترهای دما، ترانسمیتر در بالای محفظه سنسور یا کله‌گی قرار گرفته و روش کار با آن هم بسیار آسان است.

ترانسمیتر دما ریل مونت

این ترانسمیترهای دما بر روی دین ریل نصب میگردند و نحوه حرکت آنها همانطور که از نامشان مشخص است به صورت ریلی میباشد.

ترانسمیتر دما فیلد مونت

ترانسمیتر دما فیلد مونت شامل یک محفظه محصور از فولاد ضد زنگ و یک قسمت خارجی با یک نشانگر چند گزینه‌ای بوده و نوع طراحی آن به صورتی است که در برابر عوامل خورنده مقاوم میباشد.

از ترانسمیترهای دما در دیگ بخار دربویلر، واکنش‌های شیمیایی در فرایند تولید کارخانه‌ها، مخازن تخت فشار و… بهره میبرند.

در اینجا به طور کلی با اکثر انواع ترانسمیترهای دما آشنا شدید. در صورتی که قصد تهیه این چنین محصولات را داشته باشید میتوانید از طریق سایت گرمگاه و از طریق بخش کنترل و اندازه گیری دما برای این منظور اقدام نمایید.